Op dit moment zien we dat de ontwikkeling van een gebied vaak te traag en te duur is. Dit zorgt er onder meer voor dat de bouw van nieuwe, betaalbare woningen onder druk komt te staan. Meer betaalbare grond is een belangrijk onderdeel van het nieuwe regeerprogramma. Daarom wordt de huidige wet- en regelgeving rondom het grondbeleid gemoderniseerd.
Om het grondbeleid te verbeteren en om ervoor te zorgen dat de gebiedsontwikkeling sneller en goedkoper plaatsvindt, voert het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) verschillende acties, maatregelen en verkenningen uit. Deze brengt ze in lijn met het nieuwe regeerprogramma. Hierbij borduurt het ministerie voort op de Kamerbrief Modernisering van het grondbeleid (2023), de voortgangsrapportage van april (2024) en de voortgangsrapportage van december (2024).
De 3 sporen van modernisering
Er bestaat niet één oplossing voor de verschillende ruimtelijke uitdagingen waar Nederland voor staat. Daarom werkt het ministerie van VRO parallel aan een totaalpakket van 3 sporen voor het moderniseren van het grondbeleid. Die 3 sporen zijn:
- Beter benutten van het huidig grondbeleid instrumentarium.
- Beter deken of verhalen van publieke kosten.
- Waardeverandering van grond beter benutten voor publieke doelen.
Onderzoek naar mogelijkheden grondbeleid
Het huidige woningtekort vraagt om interventies van de overheid. Om deze reden is een interdepartementaal beleidsonderzoek ‘Op grond kun je bouwen’ uitgevoerd. In dit onderzoek zijn knelpunten geanalyseerd en maatregelen beschreven om de woningbouw en grondbeschikbaarheid te verbeteren.
Ook is begin 2024 onderzoek gedaan naar de invoering van een planbatenheffing – die ook genoemd wordt in het regeerprogramma – en grondbelasting om woningbouw te stimuleren. De gedachten achter een planbatenheffing is dat door functiewijziging van de grond de overheid mee profiteert van de waardestijging van de grond door het af te romen en in te zetten voor het dekken van de tekorten op de publieke voorzieningen. Op dit moment wordt vervolgonderzoek gedaan naar planbatenheffing of een vergelijkbaar systeem, in de loop van 2025 volgt een advies aan de Kamer.