Op dit moment gaat de ontwikkeling van een gebied vaak te traag en is het ook erg duur. Dit zorgt er onder meer voor dat de bouw van betaalbare woningen onder druk komt te staan. Meer betaalbare grond is dan ook een belangrijk onderdeel van het nieuwe regeerprogramma. Daarom wordt de huidige wet- en regelgeving rond het grondbeleid gemoderniseerd.
Snellere en goedkopere gebiedsontwikkeling
Om het grondbeleid te verbeteren en om ervoor te zorgen dat de gebiedsontwikkeling sneller en goedkoper plaatsvindt, voert het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) verschillende acties, maatregelen en verkenningen uit. Deze brengt ze in lijn met het huidige regeerprogramma. Het ministerie bouwt hierbij voort op de Kamerbrief Modernisering van het grondbeleid (2023), de voortgangsrapportage van april (2024) en de voortgangsrapportage van december (2024).
De 3 sporen van modernisering
Er bestaat niet één oplossing voor de verschillende ruimtelijke opgaven waarvoor Nederland staat. Daarom werkt het ministerie van VRO parallel aan een totaalpakket van 3 sporen voor het moderniseren van het grondbeleid. Dit zijn:
- Het beter benutten van het huidig grondbeleid instrumentarium.
- Het beter financieel afdekken of verhalen van publieke kosten.
- Het beter benutten van waardeverandering van grond voor publieke doelen.
Onderzoek naar mogelijkheden grondbeleid
Het huidige woningtekort vraagt om interventies van het Rijk. Daarom is het interdepartementaal beleidsonderzoek ‘Op grond kun je bouwen’ uitgevoerd. In dit onderzoek zijn knelpunten geanalyseerd en maatregelen beschreven om de woningbouw en beschikbaarheid van grond te verbeteren.
Planbatenheffing
Begin 2024 is onderzoek gedaan naar de invoering van een planbatenheffing en grondbelasting om woningbouw te stimuleren. Het idee van een planbatenheffing is dat door een functiewijziging de grondwaarde stijgt. Deze stijging kan door een heffing worden afgeroomd door de gemeente. Hiermee kan zij de publieke tekorten op de gebiedsontwikkeling dekken.
Het invoeren van een planbatenheffing is ook genoemd in het regeerprogramma. Daarom wordt er nu vervolgonderzoek gedaan naar planbatenheffing of een vergelijkbaar systeem. In de loop van 2025 volgt een advies aan de Tweede Kamer.