Stationskwartier Zwolle: ruimte voor groen en water
Praktijkverhalen
In een serie van 7 praktijkverhalen onderzoekt journalist Marieke Berkers op uitnodiging van de afdeling Ruimtelijke Kwaliteit uiteenlopende gebiedsontwikkelingen. Welke ruimtelijke kwaliteit is er gerealiseerd en welke lessen zijn er geleerd? In deze aflevering staat centraal hoe Stationskwartier Zwolle om is gegaan met de mobiliteits- en klimaatopgaves.
Meervoudige opgave
Met de bouw van drieduizend nieuwe woningen kreeg het stationsgebied van Zwolle er een dubbele hoeveelheid vierkante meters bij. Met een groeiende groep aan gebruikers had ook het stationsplein - een belangrijke schakel tussen de stad, de Spoorzone en het Stadshart van Zwolle - een vernieuwingsslag nodig. De gemeente onderkende vroegtijdig dat het hier om een meervoudige opgave ging. De mobiliteitsopgave werd gekoppeld aan de klimaatopgave.
Verblijfskwaliteit
Het gebied is vergroend en verbeterd in verblijfskwaliteit met het toevoegen van verblijfsplekken, zoals een vijver met een zitrand. Het gebied is autoluw gemaakt en ingericht voor met name voetgangers en fietsers. Bussen rijden niet meer over de Stationsweg, waardoor deze veiliger en prettiger is geworden. Het voormalige busstation is verplaatst naar de andere zijde van het spoor. Ook is er een fietsenstalling onder het Stationsplein aangelegd voor 5800 fietsen, waardoor fietsen uit het zicht geparkeerd kunnen worden en zo op het plein meer ruimte is voor groen en verblijfsruimte. Via een passerelle kun je het spoor wandelend oversteken. Ook de route van station naar de stad is verbreed en beter ingericht voor voetgangers. In de beplantingskeuze is rekening gehouden met voldoende doorzicht en overzicht om de sociale veiligheid te waarborgen. Bij donkerte worden de hoofdroutes beter uitgelicht dan andere delen, waardoor mensen zich op natuurlijke wijze kunnen oriënteren.
Superkolk
In het gebied spelen ook klimaatgerelateerde opgaven. Tegengaan van hittestress door vergroening was een belangrijke doelstelling bij ontwerp. Ook moest er een verbeterd watersysteem komen om te voorkomen dat huizen in de omgeving bij flinke regenval onder water komen te staan. De plantvakken zijn daarom laag in de bestrating gelegd. Als het regent loopt het water het plantvak in. Op het laagste punt van het plein is een superkolk aangelegd waar het water razendsnel in kan stromen bij hevige regenval. De vormgeving, een soort slakkenhuis, is bewust opvallend. Zo maakt de gemeente voor passanten zichtbaar hoe ze met water omgaat. Het water voert naar een onder het plein aangelegd krattensysteem voor wateropvang. Mocht er een echt hevige bui vallen, dan kan het water ook nog doorstromen naar de fietsenstalling tot een laag van tien centimeter. Het plein heeft een bergcapaciteit van 650.000 liter water. Het water uit de kratten wordt gebruikt om de toiletten op het station door te spoelen. Vanwege de sponswerking van het plein kan ook de beplanting van het stationsplein minimaal een maand bewaterd worden zonder benutting van kraanwater. In de Stationsweg wordt het water geïnfiltreerd in de bodem.
Klimaatbestendige stad
In vergelijking met andere steden in Nederland ontstond in Zwolle al vroeg het besef dat vanuit veiligheidsoogpunt de wateropgave een kwestie was om aan te pakken. Toen in 2008 het rapport van de commissie Veerman uitkwam met de aanbeveling om 1,5 meter extra water op het IJsselmeer te zetten om daarmee de zoetwaterberging te vergroten en de verzilting tegen te gaan, gingen in de gemeente de alarmbellen af. Zwolle staat namelijk in directe verbinding met het IJsselmeer. Als het water daar stijgt, gebeurt dat ook in de stad. De stad tuigde daarom een programma op waarbij alle gebiedsontwikkelingen in de binnenstad ingezet werden om de stad klimaatbestendig te maken. Ook werd afgesproken om de wateropgave niet puur technisch aan te vliegen, maar te zien als een ontwerpopgave waarmee de stad ruimtelijke aan kwaliteit kan winnen. Zwolle verbond de sponsstrategie met de toekomstige verstedelijking. Het aantrekkelijk blijven als stad heeft een positieve invloed op het ondernemersklimaat, het woonklimaat en de culturele/maatschappelijke betekenis die een groeiend Zwolle heeft.
