Ruimtelijke kwaliteit is geen nieuw begrip. Al in de eerste eeuw voor Christus beschreef de Romeinse architect en ingenieur Vitruvius in zijn standaardwerk 'De architectura' waar een goed gebouw aan moet voldoen. Zijn principe stelt dat een goed gebouw bruikbaar (utilitas), duurzaam (firmitas) en mooi (venustas) moet zijn.
3 ruimtelijke waarden
Eeuwen later, begin jaren tachtig, vertaalde de Rijksplanologische Dienst deze klassieke principes naar een eigentijds toetsingskader met 3 ruimtelijke waarden:
Gebruikswaarde: hoe functioneel is een ruimte?
Belevingswaarde: wat is de eigenheid en schoonheid van de omgeving?
Toekomstwaarde: hoe duurzaam en aanpasbaar is het gebied?
Deze waarden vormen sindsdien de kern van het ruimtelijk denken in Nederland. Ze kregen een centrale plek binnen het ruimtelijk beleid. Ook in de nieuwe Nota Ruimte waaraan het Rijk momenteel werkt, komen de waarden terug.
De waarden binnen Ruimtelijke kwaliteit
Binnen het programma MooiNL, onderdeel van de afdeling Ruimtelijke Kwaliteit, vormen de vitruviuswaarden ook de rode draad. Zo komen ze onder meer terug bij de Vitruvius-excursie en de Vitruvius Lezing.
Programma MooiNL en Vitruviuswaarden
Programma MooiNL zet zich in voor het borgen en bevorderen van ruimtelijke kwaliteit binnen gebiedsopgaven. Een van de manieren waarop het programma dat doet, is door het organiseren van Op Pad met Vitruvius-excursies. Tijdens deze excursies kijken we samen met partners, beleidsmakers en ontwerpers door de Vitruvius-bril naar de locaties die we bezoeken.
Naast het onderzoeken van ruimtelijke kwaliteit op locatie, luisteren we ook naar de ervaringen en verhalen van initiatiefnemers. Doel: tot een gedeeld begrip komen over ruimtelijke kwaliteit en leren van de best practices die overal in Nederland te vinden zijn. Een deel hiervan vind je als voorbeeldlocaties in de MooiNL Atlas.
Programma MooiNL organiseert jaarlijks de Vitruvius Lezing. Deze lezing dient als voeding voor een continue dialoog over ruimtelijke kwaliteit en de kwaliteit van de leefomgeving. Maar de Vitruvius Lezing is méér dan een lezing. Het is een uitnodiging tot gesprek en moedigt het voeren van continue dialoog aan. Als we Nederland mooi en leefbaar willen houden, moeten ruimtelijke ordening en kwaliteit weer een centrale plek krijgen in het politieke en maatschappelijke debat.
De volgende Vitruvius Lezing vindt plaats op 3 juli tijdens de Dag van de Ontwerpkracht. Meld je gratis aan voor dit evenement. Of lees het verslag van Sanne van Manen, die de lezing vorig jaar verzorgde.
